کهکشان راه شیری
کَهکِشان راهِ شیری، نوار شیریرنگی است که در شبهای تیره در نواحی بدون آلودگی نوری در آسمان دیده میشود. این نوار در حقیقت مکان هندسی ستارگان تشکیلدهنده قرص کهکشان ما است که از آسمان به طور دوبعدی دیده میشود.
تصویری از بازوهای کهکشان راه شیری
این کهکشان، کهکشانی است مارپیچی و متناهی که بخشی از گروه کهکشانهای همجوار میباشد. این کهکشان یکی از میلیاردها کهکشان، در جهان قابل مشاهده است.
نام آن ترجمه کلمهٔ لاتین via lacetea است که دلیل این نامگذاری دیده شدن نوارهٔ کمرنگی از نور تشکیل شده توسط ستارههای وابسته به کهکشان است که از زمین اینگونه دیده میشود. برخی منابع به طور قاطع راجع به این موضوع اعلام نظر کردهاند که عبارت راه شیری منحصرا اشاره به نواره نوری دارد که خود کهکشان در شب تولید میکند، در حالی که نام کهکشان راه شیری باید برای اشاره به خود کهکشان هم بهکار رود. با این حال، معلوم نیست گستردگی این قرار داد چگونه است، و عبارت راه شیری به طور مداوم در هر دو مفهوم استفاده میشود.
کهکشان راه شیری، از روی زمین که در یکی از شاخههای بازوهای مارپیچی کهکشان قرار دارد همچون نواری مهآلود و سفید و روشن در بالای آسمان در سراسر فلک به نظر میرسد.
این نور از ستارهها و دیگر موادی که در درون سطح هموار کهکشان قرار دارند سرچشمه میگیرد. قطب شمال کهکشانی در بُعد (طول جغرافیایی) ۱۲ ساعت و ۴۹ دقیقه واقع شدهاست و میل آن +27.4° و نزدیک به ستارهٔ بتا گیسوی برنیکه است. قطب جنوبی کهکشان نزدیک به ستارهٔ آلفا سنگتراش قرار گرفتهاست.
مرکز کهکشان در راستای صورت فلکی کمان قرار دارد، و در اینجاست که راه شیری، درخشانترین نور خود را دارد.
سطح هموار راه شیری به خاطر انحراف محور گردش زمین، در حدود ۶۰ درجه به سمت دایرةالبروج منحرف شدهاست. این سطح کهکشانی در سنجش با استوای آسمانی در شمالیترین حالت خود از صورت فلکی ذاتالکرسی میگذرد و در جنوبیترین حالت از صورت فلکی چلیپا گذر میکند. این امر نشاندهنده انحراف بالای صفحهٔ استوایی زمین و صفحه دایرةالبروج نسبت به صفحهٔ کهکشانی است.
از صورت فلکی قوسی کهکشان راه شیری به نظر میرسد به غرب به سمت صورتهای فلکی ای از کژدم، آرا، گونیا، مثلث جنوبی، دو پرگار، قنطورس، مگس جنوبی، چلیپا، شاه تخته، بادبان، کشتیدم، سگ بزرگ، تک شاخ، شکارچی و دو پیکر، برج ثور، ارابهران، برساووش، آندرومدا، ذات الکرسی، قیفاووس و چلپاسه، ماکیان، روباهک، پیکان، عقاب، مارافسای، سپر، و برج قوس حرکت میکند. این واقعیت که راه شیری آسمان شب را به دو نیم کرهٔ مساوی تقسیم میکند، نشان دهندهٔ این است که منظومهٔ حورشیدی نزدیک صفحهٔ کهکشانی قرار گرفتهاست. کهکشان راه شیری به دلیل فضای میان ستارهای که سطح کهکشان را پر کردهاست درخشندگی نسبتا کمی دارد، که همین امر مانع میشود که ما مرکز روشن کهکشان را ببینیم، و به دلیل آلودگی نوری دیدن آن از هر نقطهٔ شهری یا برون شهری سخت است.
اندازه
صفحهٔ ستارهای راه شیری درحدود ۱۰۰۰۰۰سال نوری قطر دارد و ضخامت آن به طور میانگین ۱۰۰۰ سال نوری است. تخمین زده شده که کهکشان راه شیری ۲۰۰بیلیون و یا احتمالا بالای ۴۰۰بیلیون ستاره دارد. رقم دقیق بسته به ستارههای با حجم بسیار کم است، که تعدادشان بسیار زیاد است. این را میتوان با یک تریلیون ستارهٔ کهکشان مجاور، آندرومدا، مقایسه کرد. صفحهٔ ستارهای لبهٔ تیزی ندارد و شعاع آن تا جایی است که هیچ ستارهای وجود ندارد.
آنسوی صفحهٔ ستارهای، صفحهٔ ضخیمتر گازی است. مشاهدات اخیر نشان میدهد که صفحهٔ گازی راه شیری ۱۲۰۰۰سال نوری ضخامت دارد که دو برابر مقداری است که قبلا تصور میشد. به عنوان یک راهنمایی برای مقیاسهای فیزیکی راه شیری، اگر قطر آنرا به ۱۰متر کاهش دهیم، منظومهٔ شمسی، با در نظر گرفتن ابر فرضی اورت، عرضی بیشتر از ۱/۰میلی متر نخواهد داشت.
هالهٔ کهکشانی که تا بیرون از کهکشان هم ادمه پیدا میکند، توسط گردش دو قمر راه شیری، یعنی همان ابرهای بزرگ و کوچک مگلانیک محدود میشود. در این فاصله یا فراتر از آن، گردش بیشتر اشیاء هاله دار توسط ابرهای مگتانیک مختل میشود، و اشیاء ممکن است از راه شیری به بیرون پرتاب شوند.
اندازه گیریهای اخیر توسط (VLBA) نشان دادهاست که کهکشان راه شیری بسیار حجیم تر از آن است که قبلا تصور میشد. جرم کهکشان ما در حال حاضر مشابه با جرم بزرگترین کهکشان همسایه، آندرومدا، در نظر گرفته میشود. محققان با استفاده از (VLBA) و با استفاده از فرضیات کمتری نسبت به تلاش قبلی، قادر به اندازه گیری تغییرات ظاهری کهکشان و مناطق پرت و دور افتادهای که ستارهها در آنجا شکل میگیرند، هستند. البته در زمانی که زمین در سمت مخالف خورشید باشد. جدیدترین و دقیقترین سرعتی که برای چرخش کهکشان در نظر گرفته میشود، در حدود ۲۵۴ کیلومتر بر ثانیهاست، و این به میزان قابل توجهی بیشتر از مقدار قبلی یعنی ۲۲۰کیلو متر بر ثانیهاست. و این موضوع به روشنی بیان میکند که راه شیری جرم کلی در حدود ۳ تریلیون برابر جرم خورشید دارد، که حدود ۵۰ در صد بیشتر از جرمی است که قبلا برای آن در نظر گرفته میشد.
کهکشان راه شیری از کنار
سن
نوشتار اصلی:شکل گیری کهکشان و تکامل آن.
یک شهاب سنگ برساووشی سبز و قرمز که در زیر کهکشان راه شیری در آگوست 2007 میلادی در عرض آسمان حرکت میکند
سن قدیمیترین ستارهای که تا کنون در کهکشان کشف شده(HE ۱۵۲۳-۰۹۰۱) در حدود ۶/۱۳بیلیون سال تخمین زده شدهاست، تقریبا به قدمت جهان، که با استفاده از اشعهٔ ماورای بنفش طیف سنج بزرگبرای اندازه گیری حجم برلیم دو ستارهٔ خوشه دی کروی تخمین زده شدهاست. زمان سپری شده بین ظهور اولین نسل ستاره در کهکشان راه شیری و اولین نسل ستاره در خوشه بین ۲۰۰تا۳۰۰میلیون سال استنباط شدهاست. با در نظر گرفتن اینکه سن تخمین زده شده برای ستارهها در خوشهٔ کروی۸/۰±۴/۱۳ بیلیون سال است سن قدیمیترین ستارهها در راه شیری در حدود ۸/۰±۶/۱۳بیلیون سال تخمین زده میشود. صفحهٔ نازک کهکشانی نیز بین ۵/۶ تا۱/۱۰ بیلیون سال پیش شکل گرفتهاست.
ساختار
کهکشان متشکل از یک صفحهٔ نواری شکل است که توسط صفحهای از گاز، غبار و چهار بازوی ستاره شکل احاطه شده که ساختار مارپیچی به سمت بیرون دارند. توزیع جرم کهکشان بسیار شبیه طبقه بندی Sbc Hubble است، که یک کهکشان مارپیچی است. ستاره شناسان در سال ۱۹۹۰به مدت یک دهه گمان میکردند که راه شیری یک کهکشان مارپیچی محدود است، به جای اینکه یک کهکشان مارپیچی معمولی باشد، در سال ۲۰۰۵ با مشاهدات تلسکوپ اسپیتزرکه نشان داد نوار مرکزی کهکشان بزرگتر از آن است که قبلا تصور میشد، شک آنها برطرف شد.
مرکز کهکشانی در راستای صورت فلکی قوسی
به نظر میرسد که جرم کهکشان راه شیری در حدود ۱۰۱۱× ۸/۵ برابر جرم خورشید است و شامل ۲۰۰تا۴۰۰بیلیون ستارهاست. تصور میشود که بیشتر جرم کهکشان مربوط به مواد تاریک است، جرم مادهٔ تاریک هاله مانند ۶۰۰تا۳۰۰۰برابر جرم خورشید است که به طور یکنواخت توضیع شدهاست.
مرکز
در فاصله بین ۷۰ تا ۱۰۰ هزار سال نوری از خورشید مرکز کهکشان وجود دارد که یک سیاهچاله کلانجرم و خوشههای ستارهای کروی زیادی وجود دارد.
ساختار بازوهای مارپیچی کهکشان راه شیری که ستارهٔ خورشید در شکل مشخص میباشد
صفحهٔ کهکشانی که برآمدگی ای به سمت بیرون دارد، دارای قطری در حدود ۷۰۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰۰ سال نوری است. فاصلهٔ صفحهٔ کهکشانی تا خورشید۱۴۰۰±۲۶۰۰۰ سال نوری تخمین زده شده، در حالی که تخمین قبلی خورشید را دورتر ۳۵۰۰۰سال نوری از مرکز برآمدگی قرار میداد.
مرکز کهکشانی یک جسم بزرگ به هم پیوسته است که به نظر میرسد بقیه مواد به دور آن میچرخند. یک منبع رادیویی قوی با نام کماندار به این فکر افتادهاست که از مرکز کهکشان راه شیری عکس برداری کند، که اخیرا تایید شده که دارای یک سیاه چالهٔ بسیار حجیم در مرکز آن است. تصور میشود که بیشتر کهکشانها دارای یک سیاه چالهٔ بسیار بزرگ در مرکزشان هستند.
نوار کهکشان راه شیری که به نظر میرسد۲۷۰۰۰سال نوری درازا دارد، به سمت مرکز کهکشان ادامه پیدا میکند با زاویهای حدود ۱۰±۴۴درجه نسبت به خط بین خورشید و کهکشان. که در درجهٔ اول از ستارههای سرخ تشکیل شده، و این یک باور باستانی است. این نوار توسط حلقهای احاطه شده که به حلقهٔ kpc-۵معروف است، که شامل بخش بزرگی از هیدروژن مولکولی حاضر در کهکشان است. همچنین بیشتر ستارههای راه شیری ستارههای فعالی هستند، که از کهکشان همسایه، آندرومدا، دیده میشوند. که این امر بیانگر قابلیت بالای کهکشان ما است.
بازوهای مارپیچ
تصویر شماتیک از بازوهای کهکشان راه شیری
هر بازوی چرخشی توصیف یک لگاریتم است، با انحرافی در حدود ۱۲ درجه. تا همین اواخر باور بر این بود که ۴ بازوی مارپیچی بزرگ وجود دارد که همه از نزدیکی مرکز کهکشان شروع میشوند، که اسمی آنها از قرار زیر است:
کله غازی:۳-kpc و بازوی برساووش.
بنفش:بازوی گونیا خارجی(بلند به همراه محتویات تازه کشف شده)
سبز:بازوی سپر-چلیپا
صورتی :شاه تخته و بازوی کمان.
نارنجی:شکارچی و بازوی ماکیان(که شامل خورشید و منظومهٔ شمسی است)
مشاهدات رابرت بنیامین در سال ۲۰۰۸ از دانشگاه ویسکانسین- وایت واتر اریه شد که نشان میداد که راه شیری تنها دارای دو بازوی بزرگ ستارهای است: بازوی برساووش و بازوی سپر-قنطورس، بقیه بازوها یا گوچک هستند یا الحاقی. و این به این معناست که کهکشان راه شیری از نظر ظاهر شبیه NGC ۱۳۶۵ است. خارج از بازوهای بزرگ چرخشی حلقهٔ تکشاخ یا حلقهٔ بیرونی قرار دارد، پیشنهادی توسط دو ستاره شناس با نامهای برایان یانی و هیدی جو نیوبرگ اریه شده مبنی بر اینکه حلقهٔ گاز و ستاره را بیلیونها سال پیش از کهکشان جدا شده.
همان طور که برای بیشتر کهکشانها مرسوم است، توضیع جرم در کهکشان راه شیری به گونهای است که سرعت مداری بیشتر ستارهها بستگی چندانی به فاصله از مرکز ندارد. به دور از برآمدگی مرکزی یا لبهٔ بیرونی، سرعت رایج ستارهای بین ۲۱۰ تا۲۴۰ کیلو متر بر ثانیهاست. از این رو سرعت مداری ستاره مستقیما متناسب است با طول مسیری که میپیماید. این برخلاف وضعیت در داخل منظومهٔ شمسی است، که نیروی جاذبهٔ دو جسم و اجسامی که میچرخند دارای سرعتهای متفاوت ولی مرتبط هستند.
این تفاوت یکی از شواهد دال بر وجود جسم سیاه است. یکی دیگر از جنبههای جالب اصطلاح«باد کردن» بازوهای مارپیچی است.اگر قسمت داخلی بازوها سریعتر از قسمت خارجی بچرخدساختار مارپیچی بازوها از بین خواهد رفت.اما چنین چیزی در کهکشانهای مارپیچی دیده نشده، به جای آن، ستاره شناسان فرض میکنند کهالگوی چرخشی یک موج چگال است که از مرکز کهکشان نشات میگیرد.و این شبیه ترافبک در بزرگراه هاست که ماشینها همه در حال حرکت هستند، اما همیشه قسمتی وجود دارد که در آن ماشینها آهسته حرکت میکنند. این مدل تصدیق این واقعیت است که تراکم ستارهها در داخل یا نزدیک بازوهای چرخشی بیشتر است.
هاله
صفحهٔ کهکشانی احاطه شده توسط هالهای کروی از ستارههای قدیمی و خوشههای کروی، که ۹۰درصد آنها در فاصلهٔ ۱۰۰۰۰۰سال نوری قرار گرفتهاند.فرض بر این است که قطر هالهٔ ستارهای در حدود۲۰۰۰۰۰سال نوری است.با این حال تعداد بسیار کمی خوشهٔ کروی در فواصل دورتر پیدا شدهاست، مانندPLA۴ و AM۱ که در فاصلهای دورتر از۲۰۰۰۰۰سال نوری از مرکز کهکشان قرار دارند.در حدود ۴۰ درصد این خوشهها حرکتی برگشت دهنده دارند، یعنی حرکت آنها خلاف جهت چرخش راه شیری است. صفحهٔ گازی در برخی طول موجها کدر به نظر میرسد، در حالی که مولفهی کروی اینطور نیست.شکل گیری و چیدمان ستارههای فعال در این صفحه انجام میگیرد، نه در هاله.خوشههای باز نیز عمدتا در این صفحه رخ میدهند. اکتشافات اخیر بر دانش ما نسبت به ساختار منظومهٔ شمسی افزودهاست.با این کشف که صفحهٔ کهکشانی کهکشان آندرومدا بسیار بزرگتر از آن است که قبلا تصور میشد، این احتمال که صفحهٔ کهکشانی راه شیری گسترش بیشتری داشته باشد قوی تر میشود.و این گواه بر کشف جدید، بازوی صلیب شمالی است.با کشف کماندار کهکشان بیضوی کوتوله کشف شد.نوار کهکشانی باقیمانده به عنوان اجرام چرخندهای که مربوط به کوتولهاست و بر هم کنش آن با راه شیری باعث از بین رفتن آن میشود.مشابها با کشف کهکشان کوتولهٔ سگ بزرگ، این امر نمایان شد که حلقهٔ باقیماندهٔ کهکشان که از برهم کنش با راه شیری بوجود آمده، صفحهٔ کهکشانی را محصور میکند. در ۹ ژانویهٔ سال ۲۰۰۶ماریو جوریس و عدهای دیگر، از دانشگاه پرینستون اعلام کردند که شبیه ساز آسمان شمالی یک ساختار بزرگ خنثی در داخل منظومه یشمسی پیدا کرده که با مدل قبلی سازگاری ندارد.مجموعهای از ستارهها بالا میروند و نزدیک میشوند به خط عمود بر بازوهای مارپیچی کهکشان.تفسیر پیشنهاذی اینست که کوتولهٔ کهکشان به احتمال زیاد با راه شیری ادغام میشوداین کهکشان به طور آزمایشی به دوشیزهٔ ستارگان روان نام گرفت که در جهت خود دوشیزه استبا فاصلهای در حدود ۳۰۰۰۰سال نوری.
مکان خورشید و همسایگی آن
خورشید ممکن است در نزدیکی لبهٔ داخلی بازوی شکارچی کهکشان، در پف کردگی محلی در داخل حباب، و در کمربند گولد در فاصلهٔ ۱۰۰۰±۲۵۰۰۰ سال نوری از مرکز یافت شود.خورشید در حال حاضر در ۳۰-۵پارسک از صفحهٔ مرکزی کهکشان قرار دارد.فاصلهٔ بین بازوی محلی و بازوی بعد، بازوی برساووش، در حدود ۶۵۰۰ سال نوری است.خورشید و متعاقبا منظومهٔ شمسی در منطقهٔ قابل سکونت کهکشان یافت میشوند.
در حدود ۲۰۸ ستاره با درخشندگی بیشتر از ۵/۸در ۱۵ پارسکی خورشید قرار دارند. به عبارت دیگر ۶۴ ستاره ناشناخته در ۵ پارسکی خورشید قرار دارد. چگالی ای در حدود ۱۲۲/۰در هر مکعب در یک پارسک.و این نشان دهندهٔ این واقعیت است که بیشتر ستارهها از درخشندگی کمتر از ۵/۸برخوردارند.
نقطهٔ اوج حرکت خورشید، یا نقطهٔ اوج خورشیدی، در جهتی است که خورشید در فضا در کهکشان راه شیری حرکت میکند.جهت عمومی حرکت خورشید به سمت ستارهٔ وگا بدر نزدیکی صورت فلکی هرکول با زاویهٔ ۶۰ درجهٔ آسمانی در جهت مرکز کهکشان است.انتظار میرود که مدار خورشیدی در اطراف کهکشان بیضوی باشد، به دلیل بازوهای مارپیچی و توضیع غیر یکنواخت تودهها.به علاوه خورشید به سمت بالا و پایین نوسان میکند به خاطره صفحهٔ کهکشانی به تعداد ۷/۲بار در هر چرخش. و این بسیار شبیه کار کردن نوسانگری است که بدون اعمال هیچ نیرویی نوسان میکند.
بین ۲۲۵تا ۲۵۰ میلیون سال طول میکشد تا منظومهٔ شمسی یک دور کامل در راه شیری بزند(سال کهکشانی).بنابراین به نظر میرسد ۲۰تا۲۵ دور کامل در طول عمر خورشید بزند.سرعت چرخش منظومهٔ شمسی حول مرکز در حدود ۲۲۰کیلو متر بر ثانیه است در این سرعت 1363 سال طول میکشد که منظومهٔ شمسی یک سال نوری را طی کند.
محیط
گروهی از ستارهشناسان با استفاده از یک
تلسکوپ قدرتمند
لیزری کهکشان راهشیری را مشاهده میکنند.
کهکشان راه شیری وکهکشان آندرومدا یک سیستم دوتایی از کهکشان بزرگ مارپیچی هستند، که خود آن قسمتی از ابر خوشهٔ دوشیزه هستنئد.
در ژانویه سال ۲۰۰۶، محققان گزارش داد که که پیش از این پیچ و تاب غیر قابل توضیح در دیسک از کهکشان راه شیری تا به حال نقشه برداری شدهاست و یافت میشود بطور موجی حرکت کردن، یا لرزش از طرف ابرهای ماژلانی کوچک وبزرگ به عنوان دایره کهکشان دایر کردند، باعث ارتعاش در فرکانسهای خاص میشود هنگامی که لبههای آنها را از طریق آن منتقل میشود. قبلأ، این دو کهکشان، در حدود ۲ ٪ از جرم کهکشان راه شیری، خیلی کوچک برای تاثیر گذاری در کهکشان راه شیری در نظر گرفته شد. با این حال، با در نظر گرفتن ماده تاریک، حرکت این دو کهکشان ایجاد تأثیرات بزرگتر کهکشان راه شیری میشوند. با توجه به ماده تاریک نتایجاز حساب در حدود بیست برابر در توده برای کهکشان افزایش میابد. این محاسبه بر اساس مدل کامپیوتری ساخته شده توسط مارتین واینبرگ از دانشگاه ماساچوست امهرست. در این مدل، مادهٔ تاریک در حال گسترش خارج از دیسک کهکشانی با لایه گاز شناخته شدهاست. در نتیجه، مدل پیش بینی میکند که تاثیر گرانشی از ابرهای ماژانی است به عنوان تقویت شده که از طریق آنها، کهکشان منتقل میشود.
در اندازه گیریهای کنونی پیشنهاد میشود که کهکشان آندرومدا است که ۱۰۰ - ۱۴۰ کیلومتر در ثانیه در نزدیک ما است. راه شیری میتواند در ۳ تا ۴ میلیارد سال با آن برخورد کند، به اهمیت اجزاء جانبی ناشناخته که در کهکشان حرکت نسبی دارند بستگی دارد. اگر آنها با هم برخورد، ستارههای فردی در داخل کهکشان با هم برخورد نخواهند کرد، اما در عوض دو کهکشان ادغام خواهد شد یک کهکشان بیضوی تنهابیشتر از مسافتی در حدود یک میلیارد سال را میپیماید.
مفهوم کلی سرعت خالص از هر جسم درمیان فضا بر طبق سوال نظریه نسبی EinsteinS معنادار نیست که اظهار کرد «ترجیح» شکل اینرسی مرجع در فضا است که حرکت اجسام را مقایسه میکند وجود ندارد.(حرکت باید همیشه نسبت به دیگر اجسام معین ومشخص شود).وقتی که حرکت کهکشان مورد بحث است، باید در ذهن نگه داشته شود.
اخترشناسان معتقدند که راه شیری تقریبا با ۶۳۰ کیلومتر بر ثانیه نسبت به شکلهای محلی حرکت مرجع است که حرکتشان از hobble ناشی است حرکت میکند.اگر کهکشان با۶۰۰ کیلو متر بر ثانیه حرکت کند زمین با ۵۱٫۸۴ میلیون کیلو متر بر روز یا بیشتر از ۱۱۸٫۹ بیلیون کیلومتر بر سال حرکت میکنند.
راه شیری، تصور میشود که در جهت مجذوب کننده بزرگ حرکت میکند.گروه محلی (یک خوشه گرانش، شامل کهکشانهای مقید، در میان دیگران، کهکشان راه شیری وکهکشان آندرومدا)قسمتی از ابر خوشهاست که ابر خوشه محلی نام دارد. در نزدیکی مرکز خوشه دوشیزهاست:اگرچه آنها دور از یکدیگردر ۹۶۷ کیلومتر بر ثانیه درقسمتی از جریان هابل حرکت میکنند. انتظار است که سرعت کمتر خواهد شد. درنتیجه جازبه گرانشی بین گروههای محلی و خوشه دوشیزه فاصله ی۱۶٫۸ میلیون PCرا میگیرد.
شکل دیگر مرجع توسط تابش زمینه کیهانی آماده شدهاست. راه شیری با دور۵۵۲ کیلو متر بر ثانیه نسبت به فوتونها در CMB به سوی ۱۰٫۵و۲۴° شیب(میل) در حال حرکت است. (عصر J۲۰۰۰، نزدیک مر کز Hydra). حر کت آن توسط ماهوارههایی از قبیل Comic Background Explorer(COME) و Wilkinson Microwave Anisotropy Probe(WMAP) وسهم دو قطبی درCMB مشاهده میشود. به طو ری که فوتونهای در حال تعادل در CMB، در جهت حرکت به رنگ آبی منتقل کنید و در جهت مخالف قرمز منتقل کنید.
کهکشان برطبق نمودار بالستیکی در حرکت وضعی همانطور که در شکل نشان داده شده، در اطراف مرکزش میچرخد.اختلافی بین مشاهدهٔ نمودار بالستیکی (نسبتا یکنواخت) ونمودار بالستیکی مستقر بر روی دانستن جرم ستارهها و گازها در راه شیری (محو شدن نمودار بالستیکی) به ماده تاریک نسبت داد.
![کلیک کنید بهترین سایت دانلود](http://www.melimarket.com/image/ad/424)
![poya](http://mahsunkirmizigul1.persiangig.com/picture/Banners.gif)
![poya](http://mahsunkirmizigul1.persiangig.com/picture/Banners1.gif)
![poya](http://www.shahrebanner.com/BannerTemplates/maked/260804983171481440.gif)
![poya](http://www.shahrebanner.com/bannerDemo/org.911468098777892225.gif)